Làng trên xóm dưới xôn xao bàn tán. Người ta không bàn về vụ mùa, chẳng bàn chuyện giá cả, mà họ đang chụm đầu vào nhau xỉa xói về đám cưới con dâu nhà bà Ba. Con trai bà Ba – anh Huy, mới mất chưa được 100 ngày. Nấm mộ ngoài đồng đất còn chưa kịp nện chặt, cỏ chưa kịp xanh, vậy mà Lan – con dâu bà, vợ của người quá cố – hôm nay đã lên xe hoa. Điều đáng nói hơn cả, chú rể là một ông già đã ngấp nghé 70 tuổi, giàu nứt đố đổ vách ở huyện bên, góa vợ đã lâu và nổi tiếng là kẻ “chơi ngông”.
Sáng hôm ấy, rạp cưới dựng lên vội vã, đỏ rực một góc sân, đối lập hoàn toàn với di ảnh chồng vẫn còn nghi ngút khói hương trên bàn thờ. Lan ngồi trong buồng, mặc chiếc áo dài đỏ thêu kim tuyến lộng lẫy, nhưng khuôn mặt cô trắng bệch, đôi mắt vô hồn như kẻ mất trí. Cô để mặc cho thợ trang điểm trát phấn son lên mặt, che đi quầng thâm trũng sâu của những đêm thức trắng.
Bà Ba ngồi ở góc nhà, khóc đến cạn nước mắt. Bà không dám ra nhìn mặt họ hàng làng xóm. Bà vừa giận, vừa thương, lại vừa tủi nhục. Bà giận con dâu bạc tình bạc nghĩa, chồng vừa nằm xuống đã vội đi tìm chốn nương thân giàu sang. Bà thương vong linh con trai mình lạnh lẽo.
Đúng 9 giờ sáng, đoàn xe rước dâu láng coóng đỗ xịch trước cửa. Ông chồng già 70 tuổi, tóc nhuộm đen nhánh, mặc vest bóng lộn bước xuống, theo sau là đội bê tráp hoành tráng. Đặc biệt nhất là chiếc khay phủ vải nhung đỏ, bên trên xếp đầy những cọc tiền mệnh giá lớn. “Năm trăm triệu!” – Tiếng ai đó thốt lên kinh ngạc.
Cả họ nhà chồng cũ ồ lên. Ánh mắt mọi người nhìn Lan từ ngỡ ngàng chuyển sang khinh bỉ tột độ. Cô ruột của Huy không kìm được cơn giận, lao ra chỉ thẳng tay vào mặt Lan đang cúi gằm mặt bước ra: “Đồ đàn bà lăng loàn! Đồ hám tiền! Chồng mày mới nằm xuống kia, mày không sợ đêm về nó bóp cổ mày à? Mày bán rẻ danh dự, bán rẻ tình nghĩa vợ chồng chỉ vì mấy đồng tiền của lão già này sao? Nhà này vô phúc mới rước phải ngữ con dâu như mày!”
Tiếng chửi rủa lan ra như domino. “Đúng là loại đàn bà trắc nết”, “Tham phú phụ bần”, “Đồ mặt dày”… Những lời nói cay độc như ngàn mũi kim châm vào tim gan Lan. Cô đứng trân trân giữa sân, tay bấu chặt vào tà áo dài đến bật máu, nhưng tuyệt nhiên không rơi một giọt nước mắt nào. Cô cắn chặt môi đến mức tứa máu để ngăn tiếng nấc nghẹn.
Ông chồng già nheo mắt nhìn cảnh tượng hỗn loạn, ra hiệu cho người mang khay tiền đến trước mặt Lan: “Đủ 500 triệu lễ đen như cô yêu cầu. Giờ thì đi thôi, đừng để lỡ giờ lành.” Lan run rẩy đưa tay nhận lấy khay tiền nặng trịch. Cô không bước ra xe ngay, mà quay ngược trở lại, đi thẳng đến trước mặt bà Ba. Trước sự ngỡ ngàng của hàng trăm con mắt, Lan quỳ sụp xuống, đặt khay tiền 500 triệu vào tay mẹ chồng.
“Mẹ… con xin lỗi. Con là đứa con dâu bất hiếu.” – Giọng Lan vỡ vụn. Bà Ba sững sờ, tay run rẩy đẩy khay tiền ra: “Mày làm cái gì thế này? Tao không cần tiền bán thân của mày! Mày cầm đi mà hưởng với chồng già của mày!” Đúng lúc đó, Thảo – cô em họ thân thiết nhất của Lan, người duy nhất biết mọi chuyện từ đầu đến cuối – không chịu nổi nữa, đã lao ra ôm chầm lấy Lan mà khóc thét lên:
“Mọi người đừng chửi chị ấy nữa! Có ai biết chị ấy khổ thế nào không? Chị ấy đâu có muốn lấy chồng, chị ấy đang bán mình để cứu cả cái nhà này đấy!”. Cả rạp cưới im phăng phắc. Thảo nức nở, quay sang bà Ba và mọi người, nói trong nước mắt:
“Anh Huy… anh ấy không chỉ bệnh tật đâu. Mấy năm trước anh ấy làm ăn thua lỗ, vay nặng lãi xã hội đen mấy trăm triệu nhưng giấu biệt không cho mẹ và chị Lan biết. Đến khi anh ngã bệnh u/ng th/ư, tiền trong nhà đội nón ra đi hết. Chị Lan đã phải gom góp từng đồng, vay mượn khắp nơi để chạy chữa cho anh. Đến bước đường cùng, chị ấy đã lén mang sổ đỏ căn nhà này đi cầm cố để lấy tiền phẫu thuật cho chồng.”
Tiếng Thảo lạc đi trong gió: “Anh Huy mất đi, để lại khoản nợ khổng lồ và lãi mẹ đẻ lãi con. Chủ nợ dọa nếu tháng này không trả, họ sẽ siết nhà, đuổi mẹ ra đường. Sổ đỏ thì sắp đến hạn mất trắng. Chị Lan làm gì còn cách nào xoay sở? Chị ấy biết ông Phú bên huyện cần người vợ trẻ để chăm sóc lúc tuổi già, lại chịu chi tiền, nên chị ấy mới nhắm mắt đưa chân…”
Lan ngước đôi mắt đỏ hoe nhìn mẹ chồng, nghẹn ngào nói nốt câu chuyện mà cô định chôn chặt trong lòng: “Anh Huy đi rồi, con không thể để mẹ già cả lại phải sống cảnh ở thuê, lang thang đầu đường xó chợ được. Khoản nợ kia con không bán mình thì lấy gì mà trả. Số tiền này mẹ cầm lấy, chuộc lại sổ đỏ, trả hết nợ nần cho người ta. Mẹ giữ lấy nhà để có nơi hương khói cho anh Huy và tổ tiên. Con đi chuyến này… coi như là trả hết nghĩa tình cho anh ấy.”
Bà Ba nghe đến đâu, chân tay rụng rời đến đó. Bà ôm lấy ngực, khóc không thành tiếng. Hóa ra, đứa con dâu mà bà vừa oán trách, lại đang gánh trên vai cả một bầu trời tàn khốc mà con trai bà để lại. Bà ôm chầm lấy Lan, gào lên thảm thiết: “Lan ơi! Con ơi! Sao con khổ thế này? Mẹ không cần nhà, mẹ cần con… Đừng đi con ơi!”
Những người họ hàng vừa nãy còn chửi bới, giờ đây cúi gằm mặt xấu hổ. Có người lén lau nước mắt. Không ai ngờ đằng sau đám cưới hào nhoáng kệch cỡm kia là một bi kịch đau đớn đến thế. Lan gỡ tay mẹ chồng ra, dập đầu lạy bà ba cái tạ lỗi. Cô đứng dậy, gạt nước mắt, quay lưng bước nhanh ra xe hoa để không ai nhìn thấy sự yếu đuối của mình. Cánh cửa xe đóng lại, che khuất đi bóng dáng người con gái nhỏ bé trong bộ váy đỏ rực rỡ nhưng cô độc đến tột cùng.
Chiếc xe lăn bánh, bỏ lại sau lưng ngôi nhà cũ kỹ, nơi có người mẹ già đang quỵ ngã bên nấm mồ chưa xanh cỏ của con trai. Lan đã giữ được nhà cho mẹ, giữ được danh dự cho chồng, nhưng cái giá phải trả là cả cuộc đời và hạnh phúc của chính mình.
Ngày hôm đó, có một đám cưới linh đình đi qua làng, nhưng không ai thấy vui. Chỉ thấy gió chiều thổi qua những rặng tre, nghe như tiếng thở dài ai oán của một kiếp hồng nhan bạc phận.
