Tôi là Hiền, một người phụ nữ quê mùa, sống cả đời ở vùng quê nghèo thuộc miền Trung nắng gió. Nhà tôi chẳng khá giả, nhưng được cái tình nghĩa. Chồng tôi mất sớm, để lại tôi và thằng Tí – con trai duy nhất. Tí lớn lên, học hành chăm chỉ, thi đậu đại học ở thành phố. Rồi nó yêu và cưới Lan, một cô gái thành phố, con nhà giàu có. Gia đình Lan sống trong khu biệt thự sang trọng, bố mẹ cô ấy là ông bà Thông – những người mà tôi chỉ mới gặp vài lần trong đám cưới. Lần này, nghe tin bà Thông ốm, tôi quyết định lên thăm, tiện thể mang theo ít quà quê để biếu thông gia.
Tôi chọn con gà ri vàng rơm đẹp nhất trong đàn. Con gà này không phải loại thường, nó là giống gà quý, lông mượt mà, vàng óng như rơm khô, thịt thơm ngon, cả làng ai cũng khen. Tôi gói thêm ít gạo nếp, ít măng khô, và một chai mật ong rừng – toàn những thứ tốt nhất nhà có. Đường từ quê lên phố xa xôi, ngồi xe đò lắc lư cả ngày, tôi ôm chặt lồng gà, lòng háo hức nghĩ đến việc gặp thông gia, mong họ vui vì tấm lòng chân thành của mình.
Đến nhà bà Thông, tôi choáng ngợp trước căn biệt thự lộng lẫy. Cổng sắt cao lớn, vườn cây xanh mướt, và trong nhà toàn đồ đạc sáng loáng. Bà Thông đón tôi với dáng vẻ lịch sự nhưng lạnh lùng. Tôi cười tươi, đặt lồng gà xuống, hồ hởi khoe: “Bà thông gia ơi, tôi mang con gà ri vàng rơm từ quê lên biếu bà. Gà này quý lắm, nuôi bằng thóc nhà, thịt ngon ngọt, bà tẩm bổ cho khỏe.”
Bà Thông liếc nhìn con gà, rồi nhìn tôi từ đầu đến chân. Đôi môi bà mím lại, nở một nụ cười nhạt, rồi buông một câu khiến tôi đứng sững: “Ồ, gà quê à? Nhà tôi không quen ăn mấy thứ này đâu, chị Hiền. Nuôi gà chắc cực lắm, nhưng mà… mang lên đây làm gì, để bẩn nhà tôi à?”
Tôi như bị tạt gáo nước lạnh vào mặt. Câu nói của bà không chỉ chê con gà, mà như đang chê cả cuộc đời lam lũ của tôi, chê cái quê mùa, nghèo khó của tôi. Máu trong người tôi nóng ran, nhưng tôi kìm lại, chỉ cười gượng và nói: “Dạ, tôi chỉ muốn biếu bà chút quà quê thôi, không có ý gì đâu.” Trong lòng, tôi cay đắng. Con gà ấy, tôi nuôi bao tháng trời, chọn lựa kỹ càng, vậy mà chỉ đáng để bà ấy bĩu môi.
Buổi tối, tôi ở lại nhà Lan và Tí. Trong lúc ăn cơm, tôi kể lại chuyện cho con trai nghe. Tí nghe xong, mặt đỏ bừng, định đứng dậy nói gì đó, nhưng Lan giữ tay nó lại. Cô bé nhìn tôi, ánh mắt dịu dàng: “Mẹ, mẹ đừng buồn. Con gà đó mẹ nuôi vất vả, tụi con biết mà. Để con nói chuyện với mẹ con.”
Tối đó, tôi không ngủ được. Nằm trên chiếc giường khách sang trọng, tôi cứ nghĩ về câu nói của bà Thông. Tôi nhớ những ngày khó khăn, khi chồng tôi còn sống, chúng tôi từng mơ có ngày con trai được học hành tử tế, cưới được một cô vợ tốt. Giờ Tí đã thành đạt, nhưng sao tôi lại thấy tủi thân thế này?
Sáng hôm sau, Lan lặng lẽ kéo tôi ra góc bếp. Cô bé thì thầm: “Mẹ, con kể mẹ nghe chuyện này, nhưng mẹ đừng nói ai biết nhé.” Rồi Lan kể một câu chuyện khiến tôi ngỡ ngàng.
Hóa ra, bà Thông không phải người thành phố gốc. Bà sinh ra ở một vùng quê nghèo chẳng khác gì tôi. Ngày trẻ, bà từng nuôi gà, bán trứng để kiếm tiền nuôi các em. Nhưng khi lấy ông Thông, một người giàu có, bà dần thay đổi, cố gắng xóa bỏ quá khứ quê mùa của mình. Bà luôn sợ người khác biết gốc gác, nên lúc nào cũng giữ vẻ ngoài hào nhoáng, xa cách. Con gà ri vàng rơm của tôi, không chỉ là một món quà, mà vô tình khơi lại ký ức bà muốn chôn vùi. Câu nói bĩu môi ấy, không hẳn là khinh tôi, mà là cách bà che giấu sự xấu hổ về chính mình.
Tôi nghe xong, lòng vừa giận vừa thương. Giận vì bà ấy coi thường tấm lòng của tôi, thương vì hóa ra bà cũng có những vết sẹo trong lòng. Tôi quyết định làm một việc táo bạo. Tôi vào bếp, lấy con gà ri, tự tay làm sạch, nấu một nồi cháo gà thơm lừng. Mùi cháo lan tỏa khắp nhà, gạo nếp quê tôi dẻo thơm, thịt gà ngọt lịm. Tôi bưng bát cháo nóng hổi lên phòng bà Thông, nói: “Bà thông gia, tôi nấu cháo gà cho bà đây. Bà ăn thử đi, không ngon tôi không lấy tiền.”
Bà Thông nhìn bát cháo, ánh mắt thoáng bối rối. Bà cầm thìa, nếm thử một miếng. Rồi đột nhiên, mắt bà đỏ hoe. Bà đặt bát cháo xuống, giọng run run: “Chị Hiền, cháo này… giống hệt cháo mẹ tôi nấu ngày xưa. Hồi đó nhà nghèo, có con gà là cả gia tài. Tôi… tôi xin lỗi vì câu nói hôm qua.”
Tôi sững sờ. Hóa ra, con gà không chỉ gợi lại ký ức, mà còn đánh thức một phần con người thật của bà Thông – người phụ nữ quê mùa, chân chất mà bà đã cố chôn vùi bao năm. Bà kể, giọng nghẹn ngào, về những ngày tháng khó khăn, về mẹ bà, về những lần bà lén khóc vì nhớ quê. Tôi cầm tay bà, an ủi: “Bà ơi, quê mình nghèo nhưng tình nghĩa. Con gà này là tấm lòng, bà đừng nghĩ nhiều.”
Từ hôm đó, bà Thông thay đổi hẳn. Bà không còn giữ vẻ xa cách nữa. Bà bắt đầu kể cho tôi nghe những câu chuyện về quê, về những ngày nuôi gà, trồng lúa. Tôi và bà trở thành bạn, không còn là thông gia xa lạ. Con gà ri vàng rơm, tưởng chừng chỉ là một món quà quê mùa, lại trở thành cầu nối để chúng tôi hiểu nhau hơn.
Thằng Tí và Lan cũng vui mừng khi thấy mẹ chúng tôi hòa thuận. Lan thì thầm với tôi: “Mẹ, nhờ con gà của mẹ mà mẹ con nhớ lại chính mình. Cảm ơn mẹ.” Tôi chỉ cười, lòng nhẹ nhõm. Hóa ra, đôi khi, những thứ giản dị nhất lại có sức mạnh lớn nhất.
Câu chuyện kết thúc với hình ảnh tôi và bà Thông cùng ngồi gói bánh chưng trong bếp, chuẩn bị cho Tết. Tiếng cười nói rộn ràng, mùi gạo nếp thơm lừng. Con gà ri vàng rơm không chỉ là một món quà, mà còn là bài học về sự chân thành, về cách vượt qua những khoảng cách vô hình giữa con người.