Sảnh lớn của một tập đoàn đa quốc gia. Mặt kính sáng bóng, người ra vào toàn vest, váy công sở, nước hoa đắt tiền.
Giữa nơi sang trọng ấy, cô lao công trông thật lạc lõng – áo đồng phục đã sờn vai, tay cầm chổi, lưng hơi còng, tóc xơ xác dưới chiếc mũ cũ kỹ.
Ngày nào cũng vậy, cô lặng lẽ lau sàn, gom rác, dọn nhà vệ sinh. Không ai nhớ tên cô. Thậm chí có người đi ngang vứt ly cà phê xuống cạnh chân cô rồi bỏ đi như thể đó là chuyện dĩ nhiên.
Có lần, nhóm thực tập sinh trẻ cười khúc khích khi thấy cô đánh rơi xô nước:
– Trời ơi, kém sang quá!
– Chắc nghèo rớt mồng tơi mới phải làm cái nghề này…
– Chết dở, dẫm vào bẩn hết giày hiệu của tao!
Cô không nói gì. Vẫn cặm cụi lau lại vết nước bẩn, không nhìn lên, không phản ứng. Như thể đã quá quen với việc bị coi thường.
Một ngày nọ, công ty họp toàn thể. Giám đốc điều hành đột ngột thông báo:
– Hôm nay, chúng ta có một vị khách đặc biệt. Người mà trong vòng vài tuần tới, sẽ nắm giữ vai trò quan trọng trong việc đánh giá lại toàn bộ đội ngũ nhân sự ở đây – từ nhân viên đến trưởng phòng, phó giám đốc.
Cả hội trường xôn xao.
Rồi… cô lao công bước lên bục.
Không còn bộ đồ xanh cũ kỹ. Cô mặc vest đen đơn giản, tóc búi gọn, khuôn mặt sáng lên đầy quyền lực. Mọi ánh mắt dán chặt vào cô – chết lặng.
Giám đốc mỉm cười giới thiệu:
– Xin giới thiệu: Tiến sĩ Nguyễn Thảo Ly, cựu chuyên gia nhân sự cấp cao tại Singapore, người đã được thuê để tiến hành cuộc khảo sát đạo đức nghề nghiệp ẩn danh trong toàn bộ công ty chúng ta trong suốt 3 tháng qua.
Và vâng – trong 3 tháng đó, cô ấy đã làm việc tại đây… với vai trò là một cô lao công.
Lúc này, một vài người bắt đầu run. Những tiếng cười mỉa, những ánh mắt khinh thường, những hành động tưởng như “không ai thấy” – giờ đây trở thành bằng chứng sống động về cách họ đối xử với những người yếu thế.
Cô đứng trước micro, giọng nhẹ nhưng sắc như dao:
– Trong ba tháng qua, tôi không ghi chép về hiệu suất công việc. Tôi chỉ quan sát cách con người đối xử với nhau – nhất là khi họ nghĩ người kia không quan trọng.
– Và tôi buồn khi nói rằng… nhiều người trong căn phòng này không chỉ thiếu tôn trọng, mà còn thiếu cả nhân tính.
Một vài người cúi gằm mặt. Có kẻ nước mắt rơi lã chã, miệng lắp bắp xin lỗi. Nhưng đã quá muộn.
Danh sách những người bị đề xuất sa thải được công bố ngay tuần sau đó.
Còn “cô lao công” – nay đã trở lại đúng vị trí của mình – thì vẫn giữ nụ cười điềm tĩnh như từng có suốt ba tháng qua.
