Căn nhà họ Nguyễn nằm khuất trong một con ngõ sâu, nơi mà hàng xóm vẫn hay thì thào: “Nhà ấy giàu nhưng lạnh lẽo lắm.” Người ta nói như vậy là bởi trong nhà, ngoài tài sản, còn chất chứa những mối quan hệ chằng chịt đầy toan tính, nơi tình thân được đem ra cân đo bằng giá trị lợi ích.
Trưởng họ Nguyễn – ông Nguyễn Văn Hòa – mất sau một cơn bạo bệnh. Đám tang của ông được tổ chức rình rang, đúng kiểu trưởng tộc, danh giá và nghiêm cẩn. Người con trai trưởng, anh Nguyễn Văn Quân, cùng vợ là chị Lệ – dâu trưởng trong nhà – là người gánh vác chính công việc tang lễ.
Nhưng chẳng ai ngờ, chính trong tang lễ ấy, bi kịch khủng khiếp lại xảy ra. Và kẻ chịu tổn thương lớn nhất, là người phụ nữ đã gắn bó với gia đình suốt gần hai mươi năm – chị Lệ.
Mọi chuyện bắt đầu vào chiều ngày thứ hai trong lễ tang. Khi người trong họ bắt đầu tụ tập đông đủ, bất ngờ từ trong nhà vang lên tiếng mắng nhiếc:
– “Cô còn mặt mũi nào đến đây nữa à?!”
Giọng bà Nguyệt – mẹ chồng chị Lệ – the thé, giận dữ.
Chị Lệ sững người, đang thắp nén nhang cho bố chồng thì bị một cái tát giáng xuống mặt từ chính em chồng – cô út Linh – người nổi tiếng đanh đá trong họ.
– “Chị đừng tưởng chị làm dâu trưởng là muốn làm gì cũng được! Bố tôi chưa chôn mà chị đã ngấm ngầm đưa ông đi viện tư, không báo ai biết. Chị muốn giấu chuyện gì? Còn khoản tiền viện phí 300 triệu, chị nghĩ giỏi mà giấu đi à?!”
Mọi ánh mắt đổ dồn về chị Lệ, những người thân trong họ thì thầm, bán tín bán nghi. Không ai chịu nghe chị giải thích rằng đó là tiền riêng của chị, và việc đưa ông vào viện tư là vì bệnh viện công quá tải, ông Hòa lúc đó đang nguy kịch. Chị đã cứu ông sống thêm được gần hai tháng. Nhưng giờ, không ai còn muốn nghe nữa.
Bà Nguyệt rít lên như rắn lột xác:
– “Tôi không cần biết! Từ giờ, nhà này không có dâu trưởng như cô nữa. Cút!”
Chị Lệ đứng sững, mặt trắng bệch. Người chồng – Quân – từ đầu đến giờ im lặng, không một lời bênh vực. Đôi mắt anh trốn tránh, như thể không hề quen biết vợ mình.
Chị lặng lẽ quay đi, từng bước như rơi xuống địa ngục. Ngoài kia, trời đổ cơn mưa tầm tã.
Bốn mươi chín ngày sau lễ tang, căn nhà họ Nguyễn lại đông đúc. Mâm cao cỗ đầy, người người đến viếng, thắp nén nhang cuối cùng tiễn biệt hương linh ông Hòa.
Bà Nguyệt hôm ấy mặc bộ đồ tang trắng, miệng rít từng lời đầy mãn nguyện vì “đã lo xong hậu sự cho ông ấy một cách chỉn chu.”
Khi mọi người đang ăn uống, một người đưa thư xuất hiện. Anh ta đưa đến một phong bì màu vàng, trên đề rõ nét chữ:
“Kính gửi gia đình trưởng tộc Nguyễn – lễ 49 ngày bố Hòa.”
Không người gửi.
Bà Nguyệt tò mò mở ra. Bên trong là một lá thư ngắn và một tệp giấy tờ kẹp theo.
Nhưng chỉ vài giây sau khi đọc, bà run tay, mặt tái mét. Lá thư rơi xuống đất, giọng bà lạc đi:
– “Không thể nào… Nó… nó…”
Mọi người xúm lại. Quân cầm lên đọc to:
“Gửi mẹ chồng, chồng cũ và toàn thể gia đình họ Nguyễn.
Hôm nay là 49 ngày bố – người đã từng coi tôi như con gái. Tôi gửi lại những thứ mà đáng lý, cả nhà phải biết từ lâu.
Đây là toàn bộ hồ sơ bệnh án gốc của bố chồng, cho thấy ông không hề chết vì bệnh như mọi người nghĩ. Có dấu hiệu sai sót y khoa, và bệnh viện đã đồng ý bồi thường. Tôi – người duy nhất túc trực bên ông lúc đó – đã nhận khoản đền bù ấy, hơn 2 tỷ đồng.
Nhưng tôi không giữ một đồng. Số tiền đó, tôi đã dùng để thành lập một quỹ từ thiện mang tên ông: ‘Quỹ ánh sáng Hòa Tâm’, chuyên giúp đỡ những bệnh nhân nghèo không có tiền chữa trị.
Tôi không cần nhà họ Nguyễn phải nhớ tới tôi như một người con dâu nữa. Nhưng mong hãy nhớ: một người phụ nữ, dù bị đẩy ra khỏi cửa, vẫn có thể ngẩng cao đầu mà sống.
– Lệ.”
Căn phòng lặng đi như tắt thở.
Về sau, hàng xóm mới rỉ tai nhau về những điều họ từng chứng kiến:
– “Chị Lệ sáng nào cũng chở ông cụ đi chạy thận, tự tay lau người cho ông. Có lần tôi thấy chị đứng ngoài viện từ sáng tới khuya, chỉ để đợi mang cháo vào đúng giờ bác sĩ cho ăn.”
– “Cái hôm ông cụ yếu nhất, chị ấy ôm ông khóc, gọi ông là ‘bố’ mà nghẹn cả giọng…”
Còn trong nhà họ Nguyễn, sau cái phong bì hôm đó, không khí không bao giờ trở lại như xưa.
Quân bắt đầu sống trong dằn vặt, tìm đến rượu chè. Cô út Linh cũng bị mất việc sau vụ lùm xùm bị tung lên mạng. Bà Nguyệt thì đổ bệnh nặng, suốt ngày ngồi trước bàn thờ ông Hòa, lẩm bẩm:
– “Tôi sai rồi… tôi sai thật rồi…”
Một năm sau, quỹ “Ánh sáng Hòa Tâm” được báo chí ca ngợi vì đã cứu sống hơn 100 ca bệnh hiểm nghèo. Người sáng lập – bà Nguyễn Thị Lệ – được vinh danh ở một buổi lễ tại Hà Nội.
Hôm ấy, chị mặc áo dài trắng, đứng trên sân khấu, cầm micro nói:
– “Tôi không đến đây để kể lại những gì mình đã mất, mà để chứng minh: khi người phụ nữ bị tổn thương, họ không cần trả thù. Họ chỉ cần chứng tỏ: họ đã chọn đúng điều tử tế, đúng lúc, và đúng cách.”
Bên dưới hàng ghế khán giả, một người đàn ông cúi đầu, khóc không thành tiếng. Là Quân
Một tuần sau ngày lễ vinh danh, Lệ trở lại bệnh viện cũ – nơi ông Hòa từng điều trị trong những ngày cuối đời.
Bước vào hành lang quen thuộc, chị không cầm được nước mắt. Mọi hình ảnh như tua lại:
– “Con nhớ không? Hồi con mới về làm dâu, bố cứ tưởng con sẽ không trụ nổi quá sáu tháng… Vậy mà… đã gần hai mươi năm.”
Đó là câu nói cuối cùng của ông trước khi hôn mê.
Không ai trong nhà biết được rằng, Lệ và ông Hòa từng có một mối quan hệ đặc biệt – không chỉ là dâu với cha chồng. Ông từng âm thầm đứng ra bảo lãnh để Lệ vay vốn mở tiệm sách nhỏ. Chính ông là người dạy Lệ nấu món canh sườn ngũ sắc mà chồng cô từng yêu thích, trước khi anh ta lạnh nhạt.
Một lần, bà Nguyệt nổi giận đập phá đồ vì cho rằng Lệ dám cãi lời mẹ chồng, ông Hòa chỉ nhẹ nhàng nói:
– “Con dâu cũng là con. Nếu bà coi nó như người dưng, thì tôi không thể gọi đây là gia đình.”
Chỉ tiếc, khi ông mất đi, những điều tốt đẹp ấy không ai còn nhớ. Người ta chỉ nhớ… cái tát.
Sau buổi lễ, nhiều người thân cũ, từng ngoảnh mặt với Lệ, tìm cách nhắn tin làm hòa. Nhưng chị chỉ đọc rồi im lặng.
Chị sống trong một căn hộ nhỏ, tự trồng rau trên ban công, dạy học bán thời gian, quản lý quỹ từ thiện bằng tất cả tâm huyết.
Một chiều mưa tháng Sáu, Quân xuất hiện trước cửa nhà chị.
– “Anh có thể nói chuyện với em… lần cuối không?”
Lệ nhìn anh, không giận, không đau, chỉ có một thứ: bình thản.
– “Em nghe.”
– “Anh xin lỗi… Cho đến lúc cầm phong bì của em, anh mới hiểu… hóa ra người duy nhất yêu thương bố anh thật sự là em.”
– “Không. Còn cả ông nữa. Người cuối cùng ông gọi trước khi mất không phải là anh. Là em.”
Câu nói như nhát dao lạnh lẽo. Quân cúi đầu, nước mắt rơi không kịp lau.
– “Em không quay về được đâu. Nơi đó không còn là nhà. Nhưng… em vẫn mong mọi người sống tốt. Hạnh phúc. Đừng làm tổn thương ai như đã từng làm với em.”
Quân ra về, chiếc bóng anh in dài dưới ánh đèn hành lang. Lệ đứng đó rất lâu, trong lòng dâng lên một cảm giác nhẹ tênh – như vừa đặt xuống một tảng đá lớn đã đè nặng gần hai mươi năm.