Hoài Lâm sinh ra trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật. Bố của Hoài Lâm là một nghệ sĩ cải lương, từng có thời gian hoạt động nghệ thuật cùng NSƯT Cẩm Tiên, một trong những nghệ sĩ cải lương nổi tiếng tại TP.HCM. Mẹ của Hoài Lâm cũng là một người có năng khiếu nghệ thuật. Cả hai tham gia quản lý một đoàn nghệ thuật cải lương tại tỉnh Vĩnh Long, chuyên tổ chức các buổi biểu diễn cải lương tại các hội chợ ở Vĩnh Long.
NSƯT Hoài Linh nhận Hoài Lâm làm con nuôi còn cho ở chung.
Gia cảnh dù không giàu có nhưng so với bạn bè đồng trang lứa, Hoài Lâm có điều kiện tiếp cận với nghệ thuật sớm. Anh cũng bộc lộ năng khiếu của mình và được lòng những nghệ sĩ gạo cội trong làng sân khấu như NSND Hồng Vân, NSƯT Hoài Linh.
Năm 13 tuổi, bố đẻ Hoài Lâm anh lên TP.HCM để liên lạc với NSƯT Hoài Linh, xin theo học nghề hát và diễn xuất. Sau một thời gian thuyết phục, Hoài Lâm được nam danh hài đồng ý nhận làm con nuôi, chính thức đặt nghệ danh “Hoài Lâm”, cho ở cùng nhà riêng để học nghề. Ngoài việc truyền đạt các kỹ năng nghề nghiệp, NSƯT Hoài Linh cũng giới thiệu cho Hoài Lâm tham gia một số chương trình hài kịch, ca nhạc. Anh cũng thường xuyên cho Hoài Lâm tham gia các chương trình của mình, có thể diễn cùng hoặc phụ trách vai trò hậu cần.
6 năm sau, Hoài Lâm tham gia cuộc thi “Gương mặt thân quen” có NSƯT Hoài Linh làm giám khảo. Trong cuộc thi này, Hoài Lâm thực sự khiến các thành viên ban giám khảo cùng khán giả yêu mến qua từng vòng thi. Không chỉ biết thể hiện nhiều loại hình âm nhạc từ dân gian cho đến hiện đại, khả năng diễn xuất của Hoài Lâm cũng là một điểm cộng khiến người xem bị thuyết phục.
Sự nghiệp của Hoài Lâm thành công có bóng dáng của NSƯT Hoài Linh.
Khi sự nghiệp đang lên, nhận được sự mến mộ của khán giả trên cả nước nhưng Hoài Lâm không giữ được phong độ của mình. Điều đáng tiếc nhất là đời tư của nam ca sĩ sinh năm 1995 quá rắc rối.
Tháng 11/2016, Hoài Lâm bất ngờ công khai tình cảm với Lư Hoàng Bảo Ngọc – cháu gái nghệ sĩ Bảo Quốc. Thậm chí cả hai đã yêu nhau nhiều năm trước nhưng cả hai bên gia đình đều không ủng hộ chuyện tình cảm này. Thậm chí vì chuyện yêu đương quá sớm, Hoài Lâm bị chính cha nuôi Hoài Linh giận và không muốn nhắc đến.
Mối quan hệ của Hoài Linh và con nuôi trở nên căng thẳng hơn khi nam danh hài tuyên bố: “Sự nghiệp của Hoài Lâm xuống hay lên là do nó có biết giữ hay không. Việc này không còn nằm trong bàn tay của tôi nữa rồi. Khi Hoài Lâm có vị thế, nó phải tự biết giữ, tôi đã dặn rồi. Hoài Lâm thích hát nhạc trẻ lắm, nó còn trẻ mà, nên thích mê. Tôi không giận, nhưng nói một hai lần, lần thứ ba không nghe nữa thì thôi. Mắc công tôi tốn hơi, phải dưỡng chút hơi thở cuối cùng, nói nhiều chi cho mệt“.
